Algemeen
Het structurele begrotingsresultaat bevat uitsluitend de structurele baten en lasten. In het totale begrotingsresultaat zijn naast de structurele baten en lasten ook de incidentele baten en lasten meegerekend. Het structurele begrotingsresultaat geeft aan in hoeverre de gemeente in staat is om de structurele lasten te dekken met structurele baten. Een sluitend c.q. positief structureel begrotingsresultaat is voor de provincie Gelderland een belangrijke voorwaarde om in aanmerking te komen voor repressief toezicht.
Repressief toezicht houdt in dat de begroting en begrotingswijzigingen direct uitgevoerd kunnen worden (rechtskracht krijgen), zonder afhankelijk te zijn van een voorafgaande goedkeuring van het college van Gedeputeerde Staten. Ingeval van preventief toezicht is die voorafgaande goedkeuring wel nodig.
Er is altijd sprake van repressief toezicht als aan de volgende voorwaarden is voldaan:
- De begroting is structureel en reëel in evenwicht.
De structurele baten dekken ieder jaar de structurele lasten en de ramingen zijn realistisch. Als de begroting niet structureel en reëel in evenwicht is, dan moet aannemelijk zijn dat dit evenwicht uiterlijk in het laatste jaar van de meerjarenraming tot stand wordt gebracht.
- De jaarrekening en begroting zijn op tijd ingezonden.
De jaarrekening vóór 15 juli van het jaar volgend op het verslagjaar en de begroting vóór 15 november van het jaar voorafgaand aan het begrotingsjaar.
Effecten mei circulaire niet verwerkt
Op het moment van het opstellen van de kadernota 2024 was de mei circulaire gemeentefonds 2023 nog niet verschenen. Uiteraard worden de financiële effecten van de mei circulaire 2023 conform de algemene technische uitgangspunten wel in de komende begroting 2024-2027 verwerkt. Indien blijkt dat de effecten van de mei circulaire van significante betekenis zijn voor ons financieel perspectief 2024-2027, zoals uiteengezet in deze kadernota, zullen we uw raad daarover tijdig informeren.
Gastheermodel
Momenteel wordt onderzoek gedaan naar de nadere invulling van het gastheermodel, waarbij bepaalde taken worden ondergebracht bij een gastheer gemeente, in casu de gemeente Rheden, om daarmee o.a. de kwetsbaarheid van de eigen ambtelijke organisatie te beperken. De financiële gevolgen zijn nog niet in beeld, maar zeker is dat de invoering van dit model, mede afhankelijk van de aard en de omvang van het takenpakket dat wordt "weggezet" zal leiden tot (significante) meerkosten. In ons financieel perspectief is hier nog geen rekening mee gehouden.
Meerjarenperspectief
Zoals uit het bovenstaande overzicht blijkt, sluit de jaarschijf 2024 met een nadelig begrotingsresultaat van 549k. Het structurele resultaat is in de jaarschijf 2024 afgerond 12k positief. In meerjarenperspectief lopen de tekorten vanaf 2026 significant op. Dit heeft vooral te maken met het zogenaamde (landelijke) ravijnjaar:
- Vanaf 2026 wordt een andere financieringssystematiek ingevoerd en groeit het gemeentefonds niet meer mee met de rijksuitgaven, de zogenaamde “Samen trap op en trap af” systematiek wordt dan afgeschaft. Het accres wordt dan alleen nog maar aangepast vanwege loon- en prijsontwikkelingen;
- De opschalingskorting *) die een aantal jaren bevroren is geweest treedt per 2026 weer in werking. Landelijk gaat het hierbij om cumulatief € 975 miljoen vanaf 2026.
*) Sinds 2015 worden gemeenten geconfronteerd met een opschalingskorting op het gemeentefonds. Deze opschalingskorting is door het rijk opgelegd omdat gemeenten door gedwongen opschaling (herindeling) kosten zouden moeten kunnen besparen. De verplichte opschaling is afgeschaft, maar de bijbehorende opschalingskorting niet. De VNG pleit al jaren voor volledige afschaffing van deze korting, maar heeft hierover met het Rijk nog geen overeenstemming bereikt.
Opmaat naar de begroting 2024
Het college streeft naar een structureel sluitend meerjarenperspectief. De komende periode gaat het college mede op basis van de uitkomsten van de mei circulaire 2023 op zoek naar mogelijk in te zetten maatregelen, waarmee het structurele evenwicht van onze begroting kan worden hersteld, opdat deze tijdig betrokken kunnen worden bij de aanstaande begroting 2024-2027. De raad zal hier nadrukkelijk bij worden betrokken. Dit betreft dan o.a. het heroverwegen (afschaffen / afschalen) van autonome voorzieningen die niet of nauwelijks een bijdrage leveren aan onze toekomstvisie. Hiervoor heeft het college inmiddels een eerste aanzet gegeven.