Bezuinigingsmaatregelen 2025-2028

Zoals al eerder aangekondigd noopt ons actuele financiële perspectief tot significante bezuinigingsmaatregelen. De afgelopen periode heeft het college een aantal mogelijke maatregelen onderzocht, waarmee de begroting 2025 procentueel min of meer evenwichtig verdeeld over de programma's van een structureel sluitend karakter kan worden voorzien.  Wij stellen u voor de navolgende maatregelen te accorderen en deze maatregelen overeenkomstig in de begroting op te nemen door middel van de vaststelling van de eerste wijziging op de begroting 2025: 

1. Rehabilitatie wegen budget verlagen
Met de vaststelling van het MIP Wegen-Plus Doesburg 2024-2028 in uw vergadering van 4 juli 2024 heeft u besloten het  jaarlijkse voor rehabilitatie van wegen beschikbare budget van € 350.000 per saldo met € 75.000 te verlagen. Deze verlaging wordt nu doorgevoerd.

2. Uitbreiden betaald parkeren
Het college stelt voor het betaald parkeren uit te breiden. In de bovenstaande tabel zijn de financiële effecten meegenomen. Hiervoor is een berekening uitgewerkt waarbij de volgende uitgangspunten zijn gehanteerd:

• Betaald parkeren op alle gratis parkeerplaatsen rondom de singels (De Bleek, Turfhaven, Mauritsveld en Halve Maanweg);
• Kosten parkeervergunningen (€ 150) en parkeertarief (€ 1,50 per uur) ongewijzigd;
• Uitbreiding tijden van 10.00 naar 9.00 uur (tot 18.00 uur);
• Uitbreiding dagen met feestdagen (exclusief zondagen);
• Bewoners van de binnenstad met een tweede auto betalen mee middels een tweede parkeervergunning voor op de singels;
• Werknemers/-gevers en bezoekers binnenstad (breder dan toeristen) betalen in deze berekening mee;
• Bezettingsgraad parkeerplaatsen conform eerder uitgevoerd parkeeronderzoek;
• Wijzigingen nieuwe parkeervergunningenbeleid etc. zijn meegenomen;
• Extra kosten t.b.v. toezicht en handhaving Boa’s (fte) zijn niet meegenomen, maar zullen naar verwachting beperkt zijn. Eventueel kan gekozen worden om te werken met ‘kenteken scanners’, wat deze kosten extra zal drukken;
• Extra inkomsten fiscalisering zijn geëxtrapoleerd meegenomen;
• Deze maatregel noodzaakt om het parkeersysteem te digitaliseren, wat extra kosten met zich meebrengt.

Verwachte invoertermijn is 1 juli 2025. 

3. Parkeerheffingen
Op basis van de realisatie 2023 en de realisatie over het 1e halfjaar 2024 verwachten we ten opzichte van de bestaande ramingen een structureel hogere opbrengst van € 50.000.

4. Openbaar groen
We gaan een bezuiniging realiseren op het openbaar groen. Hierbij zullen de toeristische bloembakken uit de binnenstad weggehaald worden en zal er afgeschaald worden in onderhoudsniveau naar maximaal B, waar nu op diverse plekken in en rond de binnenstad nog niveau A van toepassing is.

5. Sluiten / beperken subsidie sporthal Beumerskamp / Zwembad
In de huidige  financiële context is instandhouding van zowel een sporthal en een zwembad financieel niet meer haalbaar. Wij vragen uw raad om hierin een standpunt in te nemen. We boeken voorshands een besparing in per 2026.

6. Was- en strijk service
Wij gaan analoog aan de gemeente Montferland een was- en strijk service invoeren. Een percentage van 37,4% van het totaal indicaties HO heeft een was-verzorging in de indicatie. Dit betreft 177 mensen. In Montferland maakt 14% gebruik van de wasservice (zou voor Doesburg om 25 mensen gaan), 20% hield het in de indicatie (35 mensen), 66% heeft zelf een andere oplossing gevonden. Op basis van deze cijfers kan een besparing worden gerealiseerd van naar verwachting € 115.000 voor 2025 oplopend tot €140.000 per jaar vanaf 2026. In het najaar van 2024 worden herindicaties uitgevoerd. Op grond van de uitkomsten kan dan vervolgens het daadwerkelijke besparingsbedrag worden vastgesteld.

7. Beëindigen collectieve zorgverzekering
De polis is formeel opgezegd. Met een goede transitie zal zoveel mogelijk worden voorkomen dat inwoners tussen wal en schip belanden. Hierover zijn uitvoeringsafspraken gemaakt met Menzis en de beheerder van het portal waarlangs inwoners zich collectief konden verzekeren. Met het beëindigen van de gemeentepolis wordt een structurele bezuiniging gerealiseerd van circa € 100.000. Chronisch zieken worden gedeeltelijk gecompenseerd binnen de overige minimaregelingen.

8. Herijking overige minimaregelingen
Dit najaar leggen wij u een voorstel voor tot verlaging van de individuele inkomenstoeslag (ITT). Sinds eind 2023 is de samenwerking met het Jeugdfonds Sport en Cultuur beëindigd en neemt Stichting Leergeld Doesburg de taken over. Deze nieuwe inrichting van de kindregeling heeft voor een lager subsidiebudget gezorgd (besparing circa € 25.000). Door herijking van de inkomensgrens en de verschillende regelingen n.a.v. beschikbare evaluatie wordt een totale besparing van € 50.000 voorzien. 

9. Samenredzaamheid leerlingenvervoer
In het schooljaar 2024-2025 zijn er voor leerlingenvervoer verschillende wijzigingen doorgevoerd om het gebruik van taxivervoer te verminderen en ouders elkaar meer te laten ontmoeten zoals het werken met opstapplekken in de gemeente Doesburg en de verplichting tot 1 dag in de week zelf rijden per ouder(s). Deze wijzigingen zullen leiden tot een kostenbesparing in 2025 van € 15.000 oplopend tot € 30.000 vanaf 2026. De totale besparing is afhankelijk van de uitkomst van de raadsevaluatie (blijft de 1 dag/ouder of wordt 1 dag aan beide ouders gezamenlijk gevraagd).

10. Verschuiven WMO vervoer Avan naar Plusbus
In 2023 is voor € 50.000 à € 60.000 aan vraagafhankelijke vervoersritten uitgevoerd door Avan. Met de Plusbus is de afspraak gemaakt dat bij wijze van pilot hun openingstijden gaan uitbreiden maar ook de afstand waarop zij ritten aanbieden. Verwachting is dat door deze uitbreiding van openingstijden en maximale vervoersafstand de indicaties voor vraagafhankelijk vervoer bij Avan terug zullen lopen tot nihil. Voor 2025 en verder is rekening gehouden met een besparing van € 25.000.

11. Lagere storting egalisatiereserve Buig
Voor de reserve BUIG is in 2023 het maximum bereikt van € 800.000. Ervaringscijfers over meerdere jaren geven aan dat het aantal inwoners dat een beroep doet op de bijstand sterk samenhangt met de economische ontwikkelingen. Voor de komende jaren wordt door het CBS een economische groei voorzien. Voorstel:  de dotatie aan de reserve BUIG halveren tot € 50.000 en hiermee € 50.000 besparen.

12. Verminderen applicaties zorg
Momenteel werken we voor het sociaal domein met 3 vakapplicaties. We gaan dit in 2024/2025 terugbrengen naar maximaal 2. Hiermee besparen we circa € 50.000 op applicatiekosten (per 2026). Door de besparing in te laten gaan per 2026 hebben we gekozen voor een realistisch tijdspad. 

13. WMO geïndiceerde zorg (per saldo) m.n. ambulante begeleiding
Op dit moment wordt circa € 900.000 ingezet voor ambulante begeleiding. Met de inzet van wijk-GGZ en maatschappelijk werk voor inwoners zal een deel van de ambulante begeleiding zelf worden opgepakt. In combinatie hiermee zal voor een deel van de doelen waarvoor nu een ambulant begeleider ingezet wordt, (kleine) groepen worden gevormd. Bijvoorbeeld in een kleine algemene voorziening dagbesteding. Per saldo verwachten we hiermee in 2025 € 50.000 te besparen, met name op de € 900.000 die nu wordt ingezet voor ambulante begeleiding.

14. Invoeren hervormingsagenda Jeugd (per saldo)
We zijn bezig met een herontwerp voor de toegang. Aanleiding en doel hiervan zijn tweeledig: 
1.    zorgen voor zo goed mogelijke ondersteuning; zo snel mogelijk op de juiste plek en tijdig op- en afschalen
2.    implementatie van goede voorbeelden die elders tot besparingen hebben geleid, in combinatie met implementatie van actielijnen en maatregelen zoals genoemd in de Hervormingsagenda jeugd. Het betreft dan met name de kosten voor geïndiceerde zorg door gecontracteerde aanbieders. We voorzien hiervoor in 2025 ruim 7 miljoen uit te geven. 

•    Gemeenten mogen in de jaarschijven 2026, 2027 en 2028 de middelen zoals die in de Hervormingsagenda zijn afgesproken als structurele en reële raming meenemen in hun meerjarenraming. Concreet gaat het om respectievelijk € 284 miljoen, € 211 miljoen en € 250 miljoen; 
•    Daarnaast mogen gemeenten in hun begroting rekening houden met een besparing op de uitgaven van € 500 miljoen in 2026 en vanaf 2027 € 511 miljoen (structureel) als gevolg van maatregelen die het Rijk zal uitwerken.

Omgerekend voor Doesburg zou dat een besparing betekenen van circa € 400.000. 
Met de implementatie van de maatregelen gaan we vooruitlopend op de maatregelen vanuit het Rijk al in 2024 aan de slag. Momenteel wordt aan de hand van analyse van de kosten voor jeugdhulp een analyse uitgevoerd waar besparingsmogelijkheden zijn te vinden. Kort samengevat zal dit neerkomen op:

1.    Inzet op vrijwilligers en collectieve voorzieningen
2.    Inzet POH-jeugd
3.    Versterkte inzet jeugdteam in de jeugdhulpverlening
4.    Inzet op kostenbewust werken, goede afbakening van de wetten en doelrealisatie

Ad 1. Inzet op vrijwilligers en collectieve voorzieningen
In andere gemeenten zijn goede ervaringen opgedaan met projecten zoals Buurtgezinnen en Home-start. De Doesburgse schaal is mogelijk een belemmering om hier effectief op in te zetten, maar in samenwerking met andere gemeenten kan hiermee een kostenbesparing worden gerealiseerd.

Ad 2. Inzet POH-jeugd
Uitgaande dat er 50% minder verwijzingen plaatsvinden door de inzet van de POHGGZ-jeugd betekent dit voor de basis GGZ € 27.500. Ervan uitgaande dat er veel specialistische GGZ wordt ingezet, welke ook als basis GGZ kan worden ingezet en opgepakt door de POH GGZ gaan we uit van een besparing van 20% is € 62.000. De kosten voor de POH GGZ-jeugd zijn € 54.000. Dit komt uit op een besparing van € 35.500. Door de monitoring kan gekeken worden wat de daadwerkelijke besparing zal zijn.

Ad 3. Versterkte inzet jeugdteam in de jeugdhulpverlening
Het jeugdteam geeft aan dat het de afgelopen jaren onvoldoende is toegekomen aan het daadwerkelijk zelf jeugdhulp verlenen. Binnen de nieuwe toegang zal het team worden ontlast van (een deel van de) taken die in andere gemeenten door consulenten worden uitgevoerd door formatief te voorzien in consulenten. Het benodigde aantal fte zal worden benaderd aan de hand van caseload-berekeningen. 

Ad 4. Inzet op kostenbewust werken, goede afbakening van de wetten en doelrealisatie
We verwachten dat met de inzet van jeugdconsulenten er enerzijds meer ruimte komt voor het jeugdteam om zelf jeugdhulp te verlenen, en dat er anderzijds door consulenten met een meer juridische en zakelijke bril gekeken zal worden naar de inzet van jeugdzorg door derden. Landelijk worden cijfers aandragen (vanuit de landelijke hervormingsagenda) die laten zien dat door betere afbakening van de wetten, meer sturen op doelmatigheid en kostenbewustzijn aanzienlijke besparingen kunnen worden gerealiseerd. 

Op dit moment wordt aan de hand van analyses van de huidige uitgaven en een vergelijking met voorbeelden elders berekend wat de mogelijke besparingen zijn. De eerste berekeningen laten zien dat per saldo een besparing in 2025 van € 170.000 oplopend tot € 360.000 in de jaren erna mogelijk is. Dit laatste cijfer sluit ook aan bij wat het Rijk aangeeft als potentiële besparingen als gevolg van hervormingsmaatregelen. 

15. Module WgSW MGR
Op basis van de begroting 2025 van de MGR kan de raming met € 128.000 worden verlaagd.  In de begroting 2025 van de MGR zijn de kosten voor de module WgSW voor Doesburg begroot op € 1.460.716. Daar bovenop komen nog de kosten van Scalabor ter compensatie van een lagere verdiencapaciteit (€ 80.000). Onze eigen raming (1209) bedraagt in de jaarschijf 2025 € 1.669.050. 

16. Jeugdteam
De kosten van het jeugdteam zijn begroot op ongeveer € 570.000. We willen een besparing realiseren van € 50.000. De hervorming van de toegang zal impact hebben op de werkzaamheden van het jeugdteam; meer uitvoerend en minder indicerend.

17. Verlagen budget mantelzorgcompliment
Door het budget voor het mantelzorgcompliment te halveren kunnen we een besparing realiseren van € 17.500.

18. Verlagen budget toeristische subsidies en stimuleringsbijdragen
Bij de kadernota 2025 heeft u ons begrotingsvoorstel om middelen beschikbaar te stellen voor de toeristische drie-eenheid en uitvoering gehonoreerd. Het gaat hierbij om:

2025: € 60.000
2026: € 70.000
2027: € 80.000

Wij achten het mogelijk om deze bedragen jaarlijks te verlagen met € 25.000 maar dan wel onder de voorwaarde dat we niet bestede middelen vanuit 2024 mogen meenemen naar 2025 om daarmee toch de beoogde versterking van de pijler kwaliteitstoerisme en toegankelijke natuurrecreatie vorm te kunnen geven. Wij nemen dit mee in de IBB 2024 welke u in december ter vaststelling wordt voorgelegd. Voor de structurele invulling vanaf 2028 komen wij nog met een nader voorstel. 

19. Afstoten stadhuis
Bij de verkoop van het gehele stadhuis besparen we jaarlijks een bedrag van € 315.000 op de exploitatie. De verkoop van het gehele Stadhuis past bij de vastgestelde Strategische Koers Vastgoed.

Uitvoering bezuiniging
Het resterende jaar 2024 en het jaar 2025 moeten we verder aan de slag met het indienen van een zienswijze door de raad, verkoop, herbestemming etc. waarna per 2026 de besparing kan worden ingeboekt, mits het hele stadhuis voor die tijd wordt verkocht.

Verkoop gehele stadhuis
Het monumentale deel en nieuwbouwdeel van het Stadhuis kunnen we aan één partij verkopen. Het monumentale deel kan ook worden verkocht aan een tweede partij, onafhankelijk van het nieuwbouwdeel.  In 2024 heeft zich een partij aangediend die concreet geïnteresseerd is in zowel het oude als het nieuwe deel. De interesse heeft zich alleen nog niet vertaald in een concreet voorstel/onderhandelingen. In het verleden hebben zich meerdere partijen geïnteresseerd getoond die ook nog niet hebben geleid tot concrete voorstellen aan de gemeente. Wel lagen hun ideeën in lijn met de scenario’s.  Er zijn eerste stappen gezet om te komen tot marktverkenning voor verkoop van het gebouw. De raad moet een besluit nemen over een eventuele verkoop. Op dit moment is dat besluit nog niet genomen. Dit ondanks een eerder voorgelegd voorstel met scenario’s waarvan de gehele verkoop één van de scenario’s is.

Bij de verkoop moet rekening worden gehouden met bestemming, mogelijkheden voor eventuele ingrijpende aanpassingen en de mogelijkheden van terug huren voor raads/commissie vergaderingen en huwelijken. Voorwaarden en/of (permanente) beschikbaarheid van delen van het gebouw voor de gemeente zullen naar verwachting leiden tot een lagere verkoopopbrengst. Het bestemmingsplan moet sowieso worden aangepast. Voor het realiseren van de gevraagde bezuiniging is het nodig het hele pand in één keer te verkopen.
 
Bij verkoop moet de resterende boekwaarde van de gebouwdelen stadhuis ineens worden afgeschreven. De kosten hiervan en eventuele kosten voor het scheiden van het nieuwbouwdeel van het monumentale deel van het Stadhuis (bij twee verschillende kopers) bepalen mede de ondergrens van de verkoopprijs. De structurele exploitatiekosten voor het Stadhuis vallen weg. Kosten voor eventuele huur van zalen door de gemeente moeten in de begroting worden opgenomen.

De eenmalige opbrengsten van de verkoop zijn vrij in te zetten. 

20. Besparen op formatie
Door een tweetal nog niet ingevulde vacatures te schappen in de toegestane formatie en het schrappen van 1 Fte inkomensconsulent W&I door verhoging van de caseload kan een besparing worden gerealiseerd van € 280.000.

21. Inzet AR
Het is toegestaan 10% van de algemene reserve in te zetten als structureel dekkingsmiddel mits de solvabiliteit niet onder de 20% zakt en er voldoende buffer blijft om risico's af te kunnen dekken. We willen deze optie openhouden als laatste redmiddel mede op aanraden c.q. dringend advies van de Provincie.

22. Representatie en promotie budget verlagen
Wij stellen voor het budget (in 2024 begroot op € 31.041) met € 10.000 te verlagen.

23. Automatisering
Door het aantal applicaties te beperken willen we een kostenbesparing realiseren van € 50.000.

24. Schrappen 0,5 Fte wethouders volgende zittingsperiode
Met het schrappen van 0,5 Fte kan in 2026 een besparing worden gerealiseerd van € 25.000 en in de jaren daarna € 50.000.

25. Groene Metropool
Door beperking van onze deelname aan een aantal opgaven willen we een kostenbesparing realiseren van € 50.000.

26. Verlagen frictiebudget
Wij stellen voor het beschikbare frictiebudget te verlagen van € 175.000 naar € 100.000. 

27. OZB met 10% verhogen
Door de OZB met 10% extra te verhogen kan een meeropbrengst worden gerealiseerd van € 240.000 (woningen € 190.000 plus niet woningen € 50.000).  De verhoging voor woningen bedraagt gemiddeld ongeveer € 35 per woonruimte.

28. Volume toename OZB
In de afgelopen jaren (m.n. in 2021) is bij de berekening van de tarieven onvoldoende rekening gehouden met de volume toename.  Hierdoor was de stijging van het tarief lager dan wanneer er wel was gecorrigeerd voor de volume toename. Voorstel is dat alsnog te corrigeren.

29. Dividend
Op basis van het gemiddelde dividend van de afgelopen 3 jaren kan de huidige raming van € 170.000 in overeenstemming met de technische uitgangspunten worden verhoogd met € 83.000.

30. Nullijn subsidies
Wij stellen voor de nullijn te hanteren op subsidies en dus geen inflatiecorrectie van 2,2% toe te passen daar waar dit contractueel mogelijk is. Hierdoor kan een besparing van € 35.000 worden gerealiseerd.

31. Kosten projectleiders doorbelasten aan de investeringskredieten
Door de kosten van projectleiders ten laste te brengen van de desbetreffende kredieten (hetgeen op basis van het BBV overigens ook verplicht is) kan een administratieve besparing worden gerealiseerd binnen de exploitatiebegroting van € 100.000. 

De procentuele verdeling van de maatregelen over de programma's is in 2025 als volgt: