Financiële begroting

De onderstaande tabel geeft alle baten en lasten per programma weer uit de jaarrekening 2023 en de primaire begroting 2024 en 2025 inclusief de toe te delen reserve mutaties. De reservemutaties zijn (conform BBV-richtlijnen) verdeeld over de programma's en verdeeld in structureel en incidenteel. 

Hieronder volgt een overzicht van de incidentele lasten die in de begroting zijn opgenomen met een korte toelichting en verwijzing naar het P&C document waarin het voor het eerst is opgenomen. Er zijn geen incidentele baten. Bedragen < € 15.000 worden niet toegelicht.

In onderstaand overzicht zijn de structurele toevoegingen en onttrekkingen aan reserves opgenomen. Wij gaan ervan uit dat alle mutaties een structureel karakter hebben omdat de stortingen geen einddatum hebben en de onttrekkingen vooral betrekking hebben op dekking kapitaallasten en onderhoud.

Bij de samenstelling van de programmabegroting 2025-2028 zijn behoudens relevante specifieke begrotingsvoorstellen 2025-2028 de navolgende algemene uitgangspunten gehanteerd:

> IJkpunt
De programmabegroting 2025-2028 is opgesteld op basis van het tot en met de kadernota 2025 vastgestelde beleid en dus inclusief de bij de kadernota 2025 gehonoreerde begrotingsvoorstellen 2025-2028.

> Materieel sluitende begroting
Het uitgangspunt is een structureel sluitende meerjarenbegroting.

> Onvoorzien
De post onvoorzien is evenals voorgaande jaren gesteld op een vast bedrag van € 15.000.

> Rentepercentages
In de begroting 2025 zijn mede op basis van de actuele rentetarieven van de BNG (27 maart 2024) de navolgende rentepercentages gehanteerd:

• Financieringstekort (debetrente BNG) 5%
• Financieringsoverschot (rente rekening courant schatkist stand 27 maart 2024) 3,9%
• Rente eigen financieringsmiddelen (bespaarde rente) 0%
• Rente lang geld (lineair 25 jaar) 3,33%

> Algemene uitkering uit het gemeentefonds
De algemene uitkering uit het gemeentefonds is in de begroting 2025-2028 geraamd op basis van de mei circulaire 2024 en de aantallen maatstaven, zoals hierna opgenomen onder de bijlage "Basisgegevens algemene uitkering gemeentefonds".

> Algemene prijsstijgingen
Voor de in de begroting 2025 op te nemen ramingen is ten opzichte van de actuele ramingen 2024 op basis van het Centraal Economisch Plan (CEP 2024 raming februari  2024 prijs materiële overheidsconsumptie IMOC) van het Centraal Plan Bureau (CPB) uitgegaan van een algemene prijsstijging van 2,2% om daarmee onze koopkracht in stand te kunnen houden.

> Verbonden partijen
De bijdragen aan verbonden partijen zijn gebaseerd op de meest recente beschikbare begrotingen van deze partijen.

> Salarislasten eigen personeel
De salarislasten zijn in de begroting 2025 gebaseerd op het salarispeil 2024 verhoogd met een percentage van 4,4% op basis van het CEP 2024 van het CPB (geraamde loonstijging in 2025 t.o.v. 2024 raming februari 2024 loonvoet sector overheid).

> Opbrengsten belastingen, heffingen en leges
Bij de raming van de opbrengst van de gemeentelijke heffingen/belastingen/leges is, m.u.v. de rioolheffing en de afvalstoffenheffing, rekening gehouden met een algemene tariefstijging van 3,3%. Dit is een gewogen gemiddelde van de prijsstijgingen (gewicht 50%) en de salarisstijgingen (gewicht 50%). Ook de tarieven voor de toeristenbelasting en de parkeerheffingen zijn op dit percentage gebaseerd. De tarieven voor de rioolrechten zijn gebaseerd op het Watertakenplan Olburgen 2023-2027 en de tarieven voor de afvalstoffenheffing zijn gebaseerd op een 100% kostendekkingspercentage. 

> Constante prijzen
De meerjarenramingen 2025-2028 zijn gebaseerd op basis van het prijspeil per 1 januari 2025 en opgesteld in constante prijzen.

> Kapitaallasten nieuwe investeringen
Bij de berekening van de kapitaallasten van nieuwe investeringen is voor wat betreft de rentecomponent uitgegaan van de begrote marktrente van lang geld te weten 3,33%. De afschrijvingslast is op basis van artikel 12 van de vigerende financiële verordening bepaald en begroot met ingang van het dienstjaar volgend op het jaar waarin de investering gerealiseerd wordt.

> Subsidies en inkomensoverdrachten
De subsidies en inkomensoverdrachten voor 2025 zijn geraamd op basis van het niveau van 2024, vermeerderd met het inflatiepercentage van 2,2%.

> Stortingen in voorzieningen
De stortingen in de voorzieningen zijn gebaseerd op de meest actuele beheerplannen.

> Saldering reserves
De dotatie en onttrekking van enkele bestemmingsreserves gebeurt op begrotingsbasis budgettair neutraal (dotatie gelijk aan onttrekking) of op basis van een realistische planning (bestemmingsreserve kapitaallasten). Op rekeningbasis wordt op basis van het werkelijke saldo gedoteerd, dan wel onttrokken.

Het gaat hierbij om de volgende bestemmingsreserves:

• bestemmingsreserve kapitaallasten.
• bestemmingsreserve rehabilitatie wegen.
• bestemmingsreserve groot onderhoud kapitaalgoederen.

> Toerekening apparaatslasten
Apparaatslasten worden toegekend aan taakvelden en aan te activeren investeringen op basis van de meest actuele urenplanningen.

> Dividend
Het dividend is geraamd op basis van het gemiddelde gerealiseerde dividend over de afgelopen jaren.

De uiteenzetting van de financiële positie geeft inzicht in de financiën van het begrotingsjaar. Het bevat een raming van de begrote resultaat van het vastgestelde beleid, geeft inzicht in de begrote begin- en eindbalans en bevat een overzicht van het EMU saldo. Daarnaast is een overzicht opgenomen van de nieuwe investeringen en de reserves en voorzieningen.

In de begroting moet de berekening van het EMU saldo worden opgenomen. Het EMU saldo is het geraamde saldo van de ontvangsten en uitgaven berekend op transactiebasis en overeenkomstig de voorschriften van het Europese systeem van nationale en regionale rekeningen in de Europese Unie. 

Deze lijst geeft een overzicht van de investeringen in de periode 2025-2028. Het gaat hierbij o.a. om investeringen uit het watertakenplan, rehabilitatie wegen, openbare verlichting en vervangingsinvesteringen. De afschrijvingslasten van deze investeringen zijn verwerkt in de begroting.

De reserves kunnen worden onderverdeeld in de algemene reserve en de bestemmingsreserves. Een bestemmingsreserve is een reserve waaraan de gemeenteraad een bepaalde bestemming heeft gegeven. De algemene reserve bestaat uit componenten van het eigen vermogen waaraan de gemeenteraad geen bepaalde bestemming heeft gegeven. Kenmerkend voor reserves is dat ze:
•    worden gevormd door bestemming van het resultaat;
•    vrij besteedbaar zijn;
•    tot het eigen vermogen behoren.

Voorzieningen behoren tot het vreemde vermogen en worden gevormd wegens:
•    verplichtingen en verliezen waarvan de omvang op de balansdatum onzeker is, doch redelijkerwijs in te schatten;
•    op de balansdatum bestaande risico’s ter zake van bepaalde te verwachten verplichtingen of verliezen waarvan de omvang redelijkerwijs is in te schatten;
•    kosten die in een volgend begrotingsjaar zullen worden gemaakt, mits het maken van die kosten zijn oorsprong mede vindt in het begrotingsjaar of in een voorafgaand begrotingsjaar en de voorzienig strekt tot gelijkmatige verdeling van lasten over een aantal begrotingsjaren.
Voorzieningen moeten precies de omvang hebben van de achterliggende verplichting of risico. Zo mogen niet kleiner maar ook niet groter zijn. De primitieve begrote stand en het verloop van de reserves en voorzieningen.

In onderstaande overzicht zijn de begrote mutaties op de reserves en voorzieningen weergegeven. De beginstand 2025 is gebaseerd op de begroting 2024.

De meerjarenraming geeft inzicht in de financiële positie voor de drie jaren volgend op het begrotingsjaar gebaseerd op het vastgestelde beleid tot en met de kadernota 2024. Vanaf 2026 is er sprake van een zeer negatief resultaat als gevolg van de korting op het gemeentefonds. Een eventuele oplossing van het "ravijn" is doorgeschoven naar een nieuw kabinet.

In onderstaand overzicht is de ontwikkeling van het EMU saldo weergegeven voor 2026-2028

In onderstaand overzicht is het verloop van de reserves en voorzieningen in de meerjarenraming  opgenomen.