Weerstandsvermogen bestaat uit de relatie tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen. Daarbij worden de risico's meegenomen die van materiële betekenis kunnen zijn in relatie tot de financiële positie. Het weerstandsvermogen is - tenzij anders vermeld in deze paragraaf - gebaseerd op de situatie eind 2021.
Het weerstandsvermogen is toereikend wanneer er voldoende mogelijkheden zijn om financiële tegenvallers op te kunnen vangen. Hiervan is dus sprake als het saldo tussen de weerstandscapaciteit en de risico’s positief is.
|
Inventarisatie van de weerstandscapaciteit |
De weerstandscapaciteit bestaat uit de middelen en de mogelijkheden waarover de gemeente beschikt om niet begrote kosten - die onverwachts en substantieel zijn - te kunnen afdekken. Er wordt onderscheid gemaakt tussen incidentele en structurele weerstandscapaciteit. Onder de incidentele weerstandscapaciteit wordt de capaciteit verstaan die de gemeente heeft om eenmalige financiële tegenvallers op te vangen. Onder de structurele weerstandscapaciteit worden die middelen begrepen die permanent inzetbaar zijn om tegenvallers op te vangen.
De weerstandscapaciteit van de gemeente Doesburg is:
|
Onderdeel |
Bedrag |
|
Structurele weerstandscapaciteit |
|
|
Onbenutte belastingcapaciteit |
€ 500.000 |
|
Totaal structurele weerstandscapaciteit |
€ 500.000 |
|
|
|
|
Incidentele weerstandscapaciteit |
|
|
Algemene reserve |
€ 3.179.087 |
|
Stille reserves materiële bezittingen |
€ pm |
|
Stille reserves financiële bezittingen |
€ pm |
|
Onvoorzien |
€ 15.000 |
|
Totaal incidentele weerstandscapaciteit |
€ 3.194.087 |
Onbenutte belastingcapaciteit
De onbenutte belastingcapaciteit is voor de gemeente Doesburg is op grond van gegevens van de provincie Gelderland afgerond € 500.000. Deze is opgebouwd uit de onderstaande posten:
Afvalstoffenheffingen:
De afvalstoffenheffing is op basis van de huidige wijze van kostentoerekening structureel kostendekkend. Er is daarom bij dit onderdeel geen sprake van onbenutte belastingcapaciteit.
Rioolheffingen:
De rioolheffing is op basis van de huidige wijze van kostentoerekening eveneens structureel kostendekkend. Er is daarom bij dit onderdeel ook geen sprake van onbenutte belastingcapaciteit.
Onroerend zaakbelasting (OZB):
Op basis van de gemiddelde OZB belastingdruk in de provincie Gelderland (FTG 2022) is er sprake van een onbenutte belastingcapaciteit van afgerond € 45 per inwoner. Dit geeft een totale onbenutte OZB capaciteit van afgerond € 500.000.
Algemene reserve
De algemene reserve bedraagt per 31-12-2021 € 3.574.087. De raad heeft voor een bedrag van € 395.000 lopende verplichtingen dekking bestemd ten laste van de algemene reserve (275k Doesburg energieneutraal via de 1e wijziging 2020 en 120k herontwikkeling centrum Beinum via de 3e wijziging 2022). Rekening houdend met deze mutaties resteert voor de incidentele weerstandscapaciteit een bedrag van € 3.179.087.
Stille reserves materiële bezittingen en financiële bezittingen
Onder een stille reserve wordt verstaan het (positieve) verschil tussen de actuele waarde en de boekwaarde van een niet-bedrijfsgebonden vaste activa. Een niet-bedrijfsgebonden actief zou kunnen worden afgestoten zonder dat het functioneren van de organisatie van de gemeente Doesburg in het gedrang komt. Bij verkoop van dergelijke bezittingen ontstaan dus boekwinsten, die eenmalig vrij inzetbaar zijn. Er wordt onderscheid gemaakt tussen stille reserves in materiële bezittingen en stille reserves in financiële bezittingen.
Stille reserves in materiële bezittingen:
Op dit moment beschikt onze gemeente over de navolgende stille reserves in materiële bezittingen:
|
Objectnr. |
Activanr. |
Omschrijving |
Boekwaarde |
Actuele waarde (WOZ waarde 1-1-2021)
|
Saldo |
|
1128 |
144 |
Clubhuis harmonie Burgemeester Nahuyssingel 2 |
€ 25.490 |
€ 98.000 |
€75.510 |
|
1275 |
- |
Parkeerplaats de Bleek Burg. Flugi van Aspermontlaan |
€ 0 |
€ 583.000 |
€ 583.000 |
|
2126 |
98 |
Sporthal/sportzaal Armgardstraat 2a |
€ 0 |
€ 187.000 |
€187.000 |
|
3929 |
417 |
Sportterrein Looiersweg 2 |
€ 34.577 |
€1.005 .000 |
€ 970.423 |
|
4227 / 4489 |
- |
Sportzaal Wilgenstraat 2 en peuterspeelzaal |
€ 0 |
€ 317.000 |
€ 317.000 |
|
4490 |
249 |
Sporthal Beumerskamp Breedestraat 39 |
€ 0 |
€ 945.000 |
€ 945.000 |
|
5832 |
- |
Clubhuis speeltuinvereniging Kindervreugd Marijkelaan 1 |
€ 0 |
€ 233.000 |
€ 233.000 |
|
8675 |
- |
Oranjesingel 22 grond |
€ 0 |
€ 81.000 |
€ 81.000 |
|
8676 |
418 |
Oranjesingel 22 grond 2 |
€ 0 |
€ 336.000 |
€ 336.000 |
|
Totaal |
€ 60.067 |
€ 3.785.000 |
€ 3.724.933 |
||
Het stadhuis, het stadsarchief, de brandweerkazerne, de stadswerf en alle onderwijsgebouwen zijn buiten beschouwing gelaten omdat deze bezittingen wel tot de bedrijfsgebonden vaste activa worden gerekend. Deze activa zijn namelijk voor het goed functioneren van de organisatie van belang. De genoemde actuele waarden zijn gebaseerd op WOZ-waarden (waardepeildatum 1-1-2021). In het overzicht zijn uitsluitend de objecten meegenomen waarvan de WOZ-waarde minimaal € 45.000 hoger ligt dan de boekwaarde. Omdat de mogelijkheden tot het feitelijk te gelde maken van deze stille reserves beperkt worden geacht, wordt in de berekening van de weerstandscapaciteit geen rekening meer gehouden met de berekende stille reserve in materiële bezittingen.
Stille reserves in financiële bezittingen:
Onder de financiële bezittingen worden de deelnemingen in bedrijven verstaan. Als er sprake is van een aanmerkelijk voordelig verschil tussen de boekwaarde van de deelnemingen en de potentiële verkoopwaarde van de deelnemingen, dan is sprake van een stille reserve in financiële bezittingen.
Op dit moment beschikt onze gemeente over de navolgende stille reserves in financiële bezittingen:
|
Omschrijving |
Boekwaarde |
Opbrengstwaarde |
Saldo |
|
Aandelen BNG |
€ 69.030 |
€ 2.548.500 |
€ 2.479.470 |
|
Aandelen Alliander |
€ 8.168 |
€ 5.626.400 |
€ 5.618.232 |
|
Aandelen Vitens |
€ 1.997 |
€ 1.440.720 |
€ 1.438.723 |
|
Aandelen Circulus-Berkel B.V. |
€ 22.235 |
€ 477.420 |
€ 455.185 |
|
Totaal |
€ 101.430 |
€ 10.093.040 |
€ 9.991.610 |
De opbrengstwaarde (c.q. intrinsieke waarde) is gebaseerd op het eigen vermogen van de betreffende ondernemingen en het procentuele aandeel van de gemeente Doesburg daarin.
Omdat de verhandelbaarheid van de genoemde aandelen zeer beperkt is, wordt bij de berekening van de weerstandscapaciteit ook geen rekening gehouden met deze berekende stille reserve.
Onvoorzien
De post onvoorzien is voor de gemeente Doesburg begroot op een bedrag van €15.000.
Inventarisatie van de risico’s
Een risico is een kans op het optreden van een gebeurtenis met een nadelig financieel gevolg. De risico’s die relevant zijn voor het weerstandsvermogen zijn die risico’s die niet op een andere manier zijn ondervangen (bijvoorbeeld via verzekeringen of via gevormde voorzieningen). Doen deze risico’s zich voor dan moeten de nadelige financiële effecten hiervan ondervangen worden via het weerstandsvermogen.
Risico wordt vaak als volgt gedefinieerd: Risico = Kans x Gevolg
Een risico is groter wanneer de kans van optreden en de gevolgen van optreden groter zijn. Een groot gevolg gecombineerd met een minimale kans wordt in het algemeen als niet belangrijk beschouwd, net als een grote kans met een minimaal gevolg. Afhankelijk van de kans en het gevolg kan een risico op 4 manieren worden aangepakt:
- Voorkomen: één of beide van de factoren kans en gevolg wegnemen;
- Verminderen: één of beide van de factoren kans en gevolg afzwakken;
- Uitbesteden: risico's onderbrengen bij verzekeraars;
-
Accepteren: alleen bij zeer kleine kans en/ of zeer kleine gevolgen.
Structurele risico’s
Fluctuaties gemeentefonds
De algemene uitkering van het gemeentefonds maakt zo'n 60% deel uit van de gemeentelijke inkomstenbronnen. Dit betekent dat de financiële positie van de gemeente in sterke mate afhankelijk is van de ontwikkelingen binnen het gemeentefonds en dat nadelige gemeentefondsontwikkelingen derhalve de financiële positie van de gemeente behoorlijk onder druk kunnen zetten. De algemene uitkering uit het gemeentefonds heeft een omvang van rond de 22 miljoen euro. Het risico wordt geschat op 3% van dit bedrag te weten € 660.000. Dit is inclusief de effecten van de herijking van het gemeentefonds.
Vanaf 2023 is een nieuwe verdeling van toepassing voor het gemeentefonds. Deze nieuwe verdeling pakt op basis van de tot nu toe verkregen informatie nadelig uit voor de gemeente Doesburg. In de begroting 2022 is reeds rekening gehouden met een nadelig effect van € 9 per inwoner. De definitieve herverdeeleffecten worden bij de meicirculaire 2022 bekend gemaakt. Mogelijk pakt de nieuw verdeling nadeliger uit voor Doesburg. Er is overigens een ingroeipad voorzien vanaf 2023 tot en met 2026, zowel bij voordeel- als nadeelgemeenten met een negatieve respectievelijk positieve suppletie.
Open einde regelingen sociaal domein
Het sociaal domein bevat een aantal open einde regelingen. Dit betreft dan met name de Participatiewet, de Jeugdzorg en de Wmo. De laatste jaren zijn de Jeugdzorg en Wmo budgetten niet toereikend gebleken. Dit risico blijft zich voordoen en wordt ingeschat op € 750.000 met een kans van 50%.
Hogere energieprijzen
De oorlog in de Oekraïne heeft ernstige gevolgen voor de energiemarkt. De prijzen zijn momenteel hoog en flotiel. Daarnaast zijn er ook zorgen over de financiële continuïteit van energieleveranciers. Rekening wordt gehouden met een risico van € 150.000 en een kans van 75%.
Incidentele risico’s
Verleende gemeentegaranties
De gemeente Doesburg heeft een aantal waarborgen verstrekt voor nog uitstaande geldleningen van derden, waaronder:
|
Geldnemer |
Restantbedrag 31-12-2020 |
Risicoprofiel |
Kwalificatie |
|
Zorggroep Attent |
€ 241.197 |
Middel |
|
|
Gestichten van Weldadigheid |
€ 2.160.000 |
Laag |
|
|
Totaal |
€2.401.197 |
|
€ 240.120 |
Het risico op deze waarborgen wordt ingeschat op 10%, te weten € 240.120 (afgerond).
Aan derden verstrekte geldleningen
Daarnaast heeft onze gemeente een aantal leningen verstrekt aan derden. Aan de terug ontvangst van deze leningen zijn bepaalde risico’s verbonden. Dit betreft met name de navolgende leningen:
|
Geldnemer |
Restantbedrag |
Risicoprofiel |
Kwalificatie |
|
Woonservice IJsselland |
€ 1.140.210 |
Laag |
|
|
Zwembad Den Helder* |
€ 689.690 |
Laag |
|
| Tennisvereniging TVD 2002 |
€ 294.900 |
Middel |
|
|
Totaal |
€ 2.124.800 |
|
€106.240 |
*) deels verstrekt met hypothecaire zekerheid.
Het risico op de verstrekte geldleningen wordt ingeschat op 5%. Dit komt neer op een bedrag van € 106.240.
De kwalificatie van de aan het zwembad verstrekte leningen wordt laag ingeschat vanwege de onderstaande calculatie:
|
|
Bedrag |
|
Totale restantschuld per 31 december 2021 |
€ 689.690 |
|
Executiewaarde zwembad (80% van de WOZ waarde € 1.556.000 per peildatum 1-1-2020) |
€ 1.244.800 |
|
Maximaal risico |
€ 0 |
Verbonden partijen
Onze gemeente neemt deel aan diverse verbonden partijen. Een overzicht hiervan is terug te vinden in de paragraaf “Verbonden partijen”. De deelname aan deze partijen brengt bepaalde risico’s met zich mee. Dit geldt met name voor de BVO DRAN. Ten behoeve van het vervoer, het callcenter en de regie is de 'open einde' systematiek van toepassing, waarbij bij een tekort de deelnemers bij moeten betalen en bij een overschot geld terug krijgen. Het risico hiervoor ligt dus volledig bij de deelnemende gemeenten.
Rekening wordt gehouden met een maximaal risico van € 500.000 en een kans van 10%.
Algemene risico’s bouwgrondexploitatie
Bij het opstellen van grondexploitaties wordt ingespeeld op mogelijke risico’s. Gedurende de uitvoering van het project kunnen echter risico’s manifest worden die vooraf niet of niet juist zijn ingeschat. Dit kan met name het geval zijn bij exploitaties die zich over een langere periode van meerdere jaren uitstrekken. De risico’s kunnen worden onderverdeeld in gebied gerelateerde risico’s (bodem, archeologie e.d.) en marktrisico’s (economische ontwikkelingen, maatschappelijke ontwikkelingen e.d.). Het risicobedrag wordt grofweg ingeschat op 20% van de boekwaarde per 31 december 2021 ad € 150.026 ergo afgerond € 30.000.
In de navolgende tabel worden de hiervoor genoemde risico’s van een financiële kwalificatie voorzien:
|
Structurele risico’s |
Kans |
Maximale risico |
Kans x financieel gevolg |
|
Fluctuaties gemeentefonds |
3% |
€ 22.000.000 |
€ 660.000 |
| Open einde regelingen sociaal domein |
50% |
€ 750.000 |
€ 375.000 |
| Hogere energieprijzen |
75% |
150.000 |
112.500 |
|
Totaal |
|
€ 22.900.000 |
€ 1.147.500 |
|
Incidentele risico’s |
Kans |
Maximale risico |
Kans x financieel gevolg |
|
Verleende gemeentegaranties |
10% |
€ 2.401.197 |
€ 240.120 |
|
Verleende geldleningen |
5% |
€ 2.124.800 |
€ 106.240 |
|
Verbonden partijen |
10% |
€ 500.000 |
€ 50.000 |
|
Algemene risico’s bouwgrondexploitatie |
20% |
150.000 |
30.000 |
|
Totaal |
|
€ 5.175.997 |
€ 426.360 |
|
Berekening weerstandsvermogen |
Weerstandsvermogen is de verhouding tussen de weerstandscapaciteit en alle risico’s waarvoor geen maatregelen zijn getroffen. Bij weerstandsvermogen gaat het om de mate waarin de gemeente in staat is om middelen vrij te maken om substantiële tegenvallers op te vangen, zonder haar hele beleid om te hoeven gooien. Weerstandsvermogen bestaat uit een dynamische en een statische component. Het dynamische weerstandsvermogen kan worden berekend door de structurele risico’s in mindering te brengen op de structurele weerstandscapaciteit. Het statische weerstandsvermogen kan worden berekend door de incidentele risico’s af te trekken van de incidentele weerstandcapaciteit. Als de uitkomst positief is dan is er sprake van voldoende weerstandsvermogen.
|
Dynamisch weerstandsvermogen |
Bedrag |
|
Structurele weerstandscapaciteit |
€ 500.000 |
|
Structurele risico’s |
€ 1.147.500 |
|
Saldo (tekort): |
€ 647.500 |
|
Statisch weerstandsvermogen |
Bedrag |
|
Incidentele weerstandscapaciteit |
€ 3,194.087 |
|
Incidentele risico’s |
€ 426.360 |
|
Saldo (overschot) |
€ 2.767.727 |
Op basis van de huidige inzichten kan dus geconcludeerd worden dat de structurele weerstandscapaciteit niet toereikend is. De incidentele weerstandscapaciteit is ruim toereikend.
|
Kengetallen |
De onderstaande kengetallen zijn ingevolge artikel 11 van het Besluit Begroting en Verantwoording (BBV) opgenomen. De kengetallen maken het voor de raad gemakkelijker inzicht te krijgen in de financiële positie van de gemeente Doesburg. Onder de tabel vindt u een korte toelichting en duiding van de kengetallen.
|
Jaarrekening 2021 |
Verloop van de kengetallen |
|
|
|
|
Kengetallen: |
Werkelijk 2019 |
Werkelijk 2020 |
Raming 2021 |
Werkelijk 2021 |
|
Netto schuldquote |
-/- 11,24% |
-/-0,96% |
29,02% |
-0,1% |
|
Netto schuldquote gecorrigeerd voor alle verstrekte leningen |
-/- 25,76% |
-/-13,57% |
16,85% |
-/-11,1% |
|
Solvabiliteitsratio |
77,81% |
67,39% |
71,57% |
68,4% |
|
Grondexploitatie |
1,24% |
-/-0,27% |
4,24% |
0,38% |
|
Structurele exploitatieruimte |
0,58% |
-/-7,92% | 3,20% | 5,20% |
|
Belastingcapaciteit |
101,84% |
107,20% |
102,59% |
110,97% |
Gemeente Doesburg heeft veel eigen vermogen en geen langlopende schulden. Daarnaast hebben we een lage grondpositie waardoor we een beperkt risico lopen met grondexploitaties. Onze structurele exploitatieruimte laat zien dat baten vrijwel gelijk zijn aan lasten.